Maniyerizm (Üslupçuluk) Sanat Akımı Nedir?

Maniyerizm (Üslupçuluk) Sanat Akımı Nedir?

Üslupçuluk akımı olarak da bilinen Maniyerizm akımı, sanat tarihinde, süreç olarak Rönesans döneminin sonları ve Barok döneminin başları olmak üzere, o ara döneme tekabül eder. Tarihsel süreçte bir geçiş evresi olarak düşünülebilir. Sanatta yenilenme ve değişim sürecini temsil eder. Bu gibi bir temsiliyet sanat tarihi açısından çok önemlidir. 

1520-1600 tarihleri arasında gelişen sanat akımı, kendisinden sonra gelen sanat üsluplarına ön ayak olmuştur. Barok sanatı, bu akımdan etkilenmiştir. Zaten 1520 li yıllara kadar klasik sanat sanatçıları belirli kalıplara soktuğu için; Üslupçuluk, sanatçıların yeniye doğru adım attığı bir dışavurumdur. Bugünkü yolculuğumuzda, Maniyerizm akımı ve ünlü sanatçıları üzerine odaklanacağız. Ayrıca “Maniyerizm nedir?” sorusuna cevap aramaya çalışacağız. Keyifli okumalar dileriz. 

Maniyerizm Akımının Tarihsel Gelişimi 

1520 yılında Rönesansın tam olarak üslubunu oturtmayı başardığı klasik çağda, Maniyerizm, Rönesans üslubunun çok düzenli, simetrik, kusursuz bir sanat akımı olması yönüyle eleştirerek sanatta yeni bir kırılma yarattı. Bu tarz kırılmaların, tarihsel sürece odaklandığımızda sanat tarihi açısından çok önemli olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü yeni bir kırılma, yeni bir sanat veya sanatta teknik denemesi aslında toplumu yapısının değiştiğini ve değişmekte olduğunu da gösterir. 

Rönesans dönemini düşünelim, Ortaçağ'dan çıkılarak yepyeni bir döneme adım atılıyor. Bu dönemde insan, insan aklı ve insan bedeni her zaman ön planda ve oldukça değerlidir. Tüm bu sosyal yapı içerisinde gelişen Rönesans, artık çok klasikleşir. Dolayısıyla sanatçılar, yeni arayışlar peşindedir. Orta Çağ gibi bir dönemden sonra yeniden doğuş öyle değerli oluyor ki artık sanatçılar döneme, topluma, sanata, sanat eserlerine eleştiri getirebiliyorlar. Özgürce eleştiri getirilen bir toplum, her zaman sağlıklı bir yapıya sahiptir. Maniyerizm döneminde ve bu döneme doğru Avrupa’nın özellikle İtalya’nın sağlıklı bir yapıya sahip olduğunu söyleyebiliriz. 

Rönesansın Küllerinden Doğuş

Geç Rönesans olarak da adlandırılan Üslupçuluk, aslında Rönesans döneminin değişimi ve dönüşümüne işaret eder. Bu durum, sanatın felsefi yönüne işaret eder. Sanat aynı klasik tarzında kalmamalıdır ve kalamaz da. Dolayısıyla klasiğin dışına çıkmak insanın iç güdüsünde vardır. Yüksek Rönesans’ta sanatçılar arasında ve sanatçıların zihninde yaşanan kriz, sanatta yenileşmenin adımlarının atıldığına işaret eder. Bu da tarihsel süreçte oldukça değerli bir adımdır.

Maniyerizm kelime anlamı olarak, İtalya sanatındaki değişimi ifade eder. ‘’Maniera’’ sözcüğünün kökeninden gelen bu tanımı ünlü sanat tarihçi Giorgio Vasari yapmıştır. 1920’lerde Rönesans ve Barok üslubunun birinden ayrılması ve farklı bir üslup olduğuna dair nitelendirilmesi için bu terim kullanılmıştır. 

Üslupçuluk Akımının Özellikleri 

Üslupçuluk, Rönesans’a göre daha karmaşık bir görüntü bütünlüğündedir. Maniyerizm eserinde her detay biraz karmaşık bir hal içindedir. Her figür veya nesne hareket ve devinim halindedir. Bu hareketlilik ise resimde kimi zaman figürlerin ellerinin daha büyük yapılmasına kimi zaman boyunlarının gerçeğe uygun olmayacak derecede uzun yapılmasına sebebiyet vermiştir. Resme giren bu hareketlilik ve devinim sanata yeni teknikler getirilmesini sağlamıştır. 

Resme konu edinen tema ilk bakışta tam olarak anlaşılmaz. Maniyerist sanat, topluma hitap eden bir sanat akımı olmaktan ziyade biraz daha üst zümreye hitap eden bir sanat akımı olmuştur. Kendisinden sonra gelişen sanat üslubu Barok akımı da Maniyerizm’den etkilenerek bu üslubu geliştirmiştir. Rönesans’a karşı çıkan sanat üslubu Rönesans üslubunun tam tersine bir tekniğe sahiptir. 

Maniyerizm Akımının Öne Çıkan Sanatçıları ve Eserleri

Üslupçuluk akımı aynı zamanda Geç Rönesans dönemine tekabül ettiği için bu dönemin sanatçıları aynı zamanda Rönesans’ın gelişmiş sanatçılarındandır. Birçoğu Rönesans üslubunu, tekniğini bilen, bu konuda eğitim almış ya da kendini geliştirmiş sanatçılardandır. Klasiğin kökünden gelmiş, klasik eğitimi almış sanatçıların, zamanla sanatta klasik üslubun dışına çıkılması gerektiğine inandıkları ve bunu temsil ettikleri bir dönemdi. 

Maniyerizm’in en önemli eserleri arasında Uzun Boyunlu Meryem, Sistina Şapeli Freski, Alegori, Davut, Atina Okulu, Son Akşam Yemeği gibi sanat tarihinin kült eserleri yer alır. Ön plana çıkan sanatçılar arasında ise Leonardo Da Vinci, Parmigianino, Fiorentino, Michelangelo Buonarroti, Tintoretto ve El Greco sayılabilir. Bu dönemde sanatçılar Rönesans tabloları için yer alan klasikleşmiş teknik ve temasının dışına çıkarlar. İnsan anatomisini özellikle, bilerek bozma eğilimi vardır. Resim ilk bakışta bir karmaşık hal içinde yer alır. Oysa sanatçıların hedeflediği bütünlük ve düzen ise bu karmaşanın içindedir. Tıpkı gerçek hayatta da böyle olduğu gibi sanatçıların bir noktada amacı; duyguları, enerji ve entropiyi sanat eserine yansıtmaktır. 

Parmigianino

Francesco Mazolla olarak da bilinen Parmigianino, Maniyerist döneminin en aktif sanatçılarındandır. 37 yaşında hayatını kaybeden sanatçı, sanatsal kariyerine pek çok başarılı sanat eseri ve sanat tekniği sığdırdı. Baskı resmini deneyen ilk İtalyan sanatçılardandı. 

Taşınabilir sanat eserlerini büyük bir özveri ile toparlayan sanatçı aynı zamanda koleksiyonerlik yaparak, bu eserleri belirli müzelere vermişti. Sanatçının, Dış Bükey Aynada Otoportre isimli çalışması ve Uzun Boyunlu Madonna isimli eserinde vücudun belli bölgelerini büyüterek ya da uzatarak farklı bir teknik uygulamıştır. Bu teknik Maniyerizm akımın üslubunu da yansıtmıştır. 

Musician Angel

Yukarıdaki görsele tıklayarak ürünümüze ulaşabilirsiniz.

Rosso Fiorentino 

Gerçek adı, Giovanni Battista di Jacopo olan Rosso Fiorentino sanat tarihinde garip bir tarza sahip sanatçılardan biridir. Geleneksel üsluptan oldukça uzakta olan sanatçının, yaşadığı döneme göre oldukça modern sayılabilecek eserleri bulunuyor. Erken Maniyeristlerden olan Fiorentino Andrea Del Sarto’nun öğrencisiydi. Genellikle dini, klasik temalı resimlerine konu edinen ünlü Rosso Fiorentino tabloları arasında Müzik Meleği yer alır. Bu tabloyu MDF veya cam tablo seçenekleriyle farklı boyutlarda satın almak için Tablohane’yi ziyaret edebilirsiniz. 

Creation of Adam

Yukarıdaki görsele tıklayarak ürünümüze ulaşabilirsiniz.

Michelangelo Buonarroti 

Sanat tarihinin duayen isimlerinden biri olan Michelangelo Buonarroti’yi herkes tanır. Tanımasa bile sanat eserlerinden en azından birini hayatı boyunca bir kez mutlaka görmüştür. Sanatçı, Sistina Şapeli'ndeki devasa freskleri ile ünlüdür. Michelangelo’nun resim tekniğinde dikkati çeken bir özellik daha bulunur. Dönemin Rönesans ve Maniyerist üslubu hümanizmi esas aldığı için insan ve insan bedeni çok değerliydi. 

Michelangelo’nun hem kadın hem erkek figürleri çok kaslı iri yapılı, fiziksel açıdan güçlü figürlerdi. Bu sanatçının kendine has geliştirdiği bir üsluptu. Bacchus, Pieta, Davut heykeli, Kıyamet Günü Son Yargı, Ademin Yaratılışı eserleri ve daha pek çoğu sanatçının ünlü Maniyerizm eserleri arasındadır. Ademin Yaratılışı isimli eseri ve detaylarını incelemek, satın almak ve tablo fiyatları incelemek için Tablohane’yi ziyaret edebilir, farklı boyutlarda kanvas, cam veya MDF tablo seçenekleriyle dilediğiniz gibi satın alabilirsiniz. 

Jacopo de Pontormo 

Pontormo, Jacopo Carucci olarak bilinen ismiyle de Maniyerizm akımının bir başka ünlü ressam ve portre sanatçılarındandır. Floransa okulundan mezun Pontormo, Floransa Rönesans adeta karakterize etmiştir. Perspektife derin ve yeni bir bakış açısı getirmiştir. Sanatçının belirli, net bir bakış açısı yoktur fakat resimde Pontormo’yu temsil eden bir tekniği göze çarpar. Bu tekniğe sarmal tekniği denir.

Sarmal tekniğine göre, sanatçının resmine yerleştirdiği figürler sarmal bir poza sahiptir. Sanki eserin içinde bir yer çekimi yoktur. Bu durum da resme mistik bir aura katar. Genelde Medici hanedanı tarafından desteklenen sanatçı, yaşamı boyunca Michelangelo’dan çok etkilendi. Tıpkı onun gibi ele aldığı iri insanlar, uzun yüzler ile resimlerinde yerçekimini etkisiz kılmıştır. En ünlü eserleri, Ziyaret, Yusuf Mısır’da, Haçtan Biriktirme ve Müjde’dir. 

Önceki yazımıza https://www.tablohane.com/blog/kisisel-kanvas-tablolar-ev-ofis-icin-benzersiz-sergileme-yollari-1245 linkinden ulaşabilirsiniz. 

Başlık